MODELS OF DEMOCRACY
ประชาธิปไตย แบบต่างๆ
by David Held[David Held, Models of Democracy, Third Edition, Polity Press, Cambridge (UK), Malden, MA, U.S.A., , 2006]
งานวิจัยประชาธิปไตยในโลก เมื่อปี 2006 โดย David Held พบว่า มีการปกครองแบบประชาธิปไตยในรูปแบต่างๆกันรวม  13 ชนิด ประชาธิปไตยอาจจะเริ่มด้วยความคิดแบบเรียบง่าย โดยยึดหลักเสียงส่วนใหญ่ของประชาชนเป็นฐานของระบบ ตั้งแต่สมัยการปกครองนครรัฐ Athens แต่โบราณ ก่อนที่จะเป็นประเทศ Greece ในปัจุบัน เวลาของการทดลองและการพัฒนาประชาธิปไตยบนโลกมนุษย์ผ่านมา 2,500 ปี เงื่อนไขทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม การศึกษา และ ภูมิรัฐศาสตร์ สร้างประชาธิปไตยรูปแบบใหม่มากมาย ตามบริบทท้องถิ่น เพื่อประโยชน์ทางวิชาการ ศาสตราจารย์ David Held ได้จำแนกรูปแบบประชาธิปไตยที่พบตามสารบัญและคำอธิบายโดยย่อข้างล่าง ท่านที่สนใจสามารถหาอ่านรายเอียดในหนังสือได้ตามต้องการ โดยสั่งซื้อจากร้านหนังสือทั่วไป หรือที่ www.amazon.com 

---

Models of Democracy
ประชาธิปไตย แบบต่างๆ
[David Held, Models of Democracy, Third Edition, Polity Press, Cambridge (UK), Malden, MA, U.S.A., , 2006]

1. Classical democracy: Athens

Model I
Classical Democracy
ประชาธิปไตยดั้งเดิม
หลักแห่งความชอบธรรม

• พลเมืองควรมีความเท่าเทียมกันทางการเมืองเพื่ออิสรภาพในการปกครองและถูกปกครอง

คุณลักษณะสำคัญ

• พลเมืองมีส่วนร่วมโดยตรงในการบัญญัติกฎหมาย และ กระบวนการยุติธรรม
• สภาพลเมืองมีอำนาจอธิปไตยสูงสุด
• ขอบเขตอำนาจอธิปไตยสูงสุดของพลเมืองครอบคลุมกิจการของนครรัฐ
• หลากหลายวิธีการเลือกผู้แทนสำหรับตำแหน่งหน้าที่งานสาธารณะ (การเลือกตั้งโดยตรง, จับสลาก, หมุนเวียนตำแหน่ง)
• ปราศจากสิทธิพิเศษอันเป็นลักษณะแตกต่างระหว่างพลเมืองสามัญ กับ เจ้าหน้าที่รัฐ
• ยกเว้นตำแหน่งที่เกี่ยวกับการสงคราม บุคคลจะไม่ดำรงตำแหน่งสาธารณะมากกว่า 2 สมัย
• ช่วงระยะเวลาดำรงตำแหน่งสาธารณะสั้น
• มีค่าตอบแทนตำแหน่งสาธารณะ

เงื่อนไขทั่วไป

• นครรัฐขนาดเล็ก ดินแดนส่วนในเป็นพื้นที่การเกษตร
• เศรษฐกิจระบบทาส ทำให้พลเมืองมีเวลาว่าง
• มีคนทำงานบ้าน (แรงงานสตรี) บุรุษมีเวลาทำงานสาธารณะ
• จำกัดสิทธิการเป็นพลเมืองอยู่ในจำนวนน้อย    

2. Republicanism: Liberty, Self-Government and the Active Citizen

Model IIa
Protective Republicanism
ประชาธิปไตยแบบสาธารณรัฐคุ้มครอง
หลักแห่งความชอบธรรม

• การมีส่วนร่วมทางการเมืองเป็นเงื่อนไขจำเป็นพื้นฐานของเสรีภาพของบุคคล; หากพลเมืองไม่ร่วมเป็นผู้ปกครองด้วยก็จะถูกอิทธิพลครอบงำโดยพลเมืองอื่น

คุณลักษณะสำคัญ

• ดุลยภาพแห่งอำนาจระหว่าง “ประชาชน”, ชนชั้นสูง ชนชั้นขุนนาง (aristocracy) และ สถาบันพระมหากษัตริย์ เชื่อมโยงถึงรัฐธรรมนูญลักษณะผสม หรือรัฐบาลลักษณะผสม, โดยมีบทบัญญัติเอื้ออำนวยให้พลังอำนาจทางการเมืองระดับผู้นำมีบทบาทนำมากกว่าในสาธารณกิจ
• การมีส่วนร่วมของพลเมืองทำได้โดยผ่านหลากหลายกลไกที่เป็นไปได้ รวมทั้งการเลือกตั้งผู้แทนเข้าสู่สภาผู้ปกครอง
• กลุ่มต่างๆในสังคมแข่งขันกันส่งเสริม ผลักดัน และ ปกป้องผลประโยชน์ของกลุ่มตน
• มีเสรีภาพในการพูด การแสดงความคิดเห็น และการรวมกลุ่มสมาคม
• กฎแห่งการปกครองโดยกฎหมาย

เงื่อนไขทั่วไป

• ชุมชนเมืองขนาดเล็ก
• ทำนุบำรุงศาสนกิจ
• ประชาคมของผู้ประกอบศิลปาชีพและพาณิชย์การ
• สตรี ผู้ใช้แรงงาน ผู้ต้องพึ่งพาผู้อื่น ถูกแยกอยู่นอกกิจกรรมการเมือง (บุรุษมีโอกาสเพิ่มมากขึ้นในกิจการสาธารณะ)
• สมาคมทางการเมืองที่แข่งขันกันมีความขัดแย้งกันเข้มข้นมากขึ้น

Model IIb
Developmental Republicanism
ประชาธิปไตยแบบสาธารณรัฐพัฒนา
หลักแห่งความชอบธรรม

• พลเมืองต้องมีความเสมอภาคกันทางการเมือง และ เศรษฐกิจ เพื่อมิให้ผู้ใดเป็นเจ้านายเหนือผู้อื่นใด ทุกคนสามารถบรรลุถึงความเท่าเทียมกันในการมีอิสรภาพ และ การพัฒนาตน ในกระบวนการตัดสินกำหนดตนเพื่อความดีงามอันเป็นส่วนรวม

คุณลักษณะสำคัญ

• แบ่งแยกหน้าที่การสาธรณกิจเป็น ฝ่ายนิติบัญญัติ และ ฝ่ายบริหาร
• การมีส่วนร่วมโดยตรงของพลเมืองในการประชุมสาธารณะถือเป็นสภานิติบัญญัติ
• มติเอกฉันท์ต่อกิจการงานสาธารณะเป็นสิ่งพึงประสงค์ แต่ในกรณีที่มีความเห็นขัดแย้งก็พึงให้มีการออกเสียงลงคะแนนตัดสินด้วยเสียงข้างมาก
• ตำแหน่งงานฝ่ายบริหารเป็นของคณะข้าราชการและผู้บริหาร 
• ผู้บริหารมาจากการแต่งตั้ง, เลือกตั้งโดยตรง หรือโดยการจับสลาก

เงื่อนไขทั่วไป

• เป็นชุมชนขนาดเล็กที่มิใช่ชุมชนอุตสาหกรรม
• กระจายความเป็นเจ้าของทรัพย์สินอย่างกว้างขวางในหมู่พลเมืองจำนวนมาก; พลเมืองพึ่งการเป็นผู้ครอบครองทรัพย์สินส่วนบุคคล, เป็นประชาคมของผู้ผลิตอิสระ

3. The development of Liberal Democracy: For and Against the State

Model IIIa
Protective Democracy
ประชาธิปไตยแบบคุ้มครอง
หลักแห่งความชอบธรรม

• พลเมืองต้องได้รับการคุ้มครองจากการใช้อำนาจของผู้ปกครอง และจากพลเมืองด้วยกัน เพื่อให้มั่นใจได้ว่าผู้ทีทำหน้าที่ปกครองทำตามนโยบายที่ตกลงไว้กับพลเมืองเพื่อผลประโยชน์ของพลเมืองโดยรวม

คุณลักษณะสำคัญ

• อำนาจอธิปไตยในที่สุดอยู่กับพลเมือง แต่มอบต่อให้ผู้เป็นตัวแทนไปบริหารงานอันเป็นกิจของรัฐด้วยความชอบธรรม
• มีการเลือกตั้งเป็นประจำ ลงคะแนนแบบลับ กลุ่มต่างๆแข่งขันกัน มีศักยภาพในการก่อเกิดกลุ่มบุคคลซึ่งจะเป็นผู้นำ หรือพรรค, มีการปกครองโดยเสียงข้างมากเป็นสถาบันการปกครองพื้นฐาน เพื่อสถาปนาระบบการตรวจสอบได้ในเรื่องความชอบธรรมของผู้ทำหน้าที่ปกครอง
• อำนาจรัฐต้องไม่เป็นเรื่องส่วนตัว เช่น ต้องให้เป็นไปตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย แบ่งกันระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และ ฝ่ายตุลาการ
• มีรัฐธรรมนูญเป็นแกนกลางในการประกันอิสรภาพจากการการปฏิบัติอันมิเป็นธรรม มีความเสมอภาคตามกฎหมาย ในรูปแบบของสิทธิทางการเมืองและสิทธิพลเมือง หรือ เสรีภาพทางการเมือง และ เสรีภาพของพลเมือง เหนือเรื่องอื่นใด คือเรื่อง สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคกัน ในเรื่อง การพูด การแสดงความคิดเห็น การสมาคม การออกเสียงลงคะแนน และการดำรงไว้ซึ่งความเชื่อของตน
• แยก “รัฐ” ออกจาก “ประชาสังคม”, ตัวอย่างเช่น ภารกิจทั่วไปของรัฐคือการสร้างกรอบอันจะเอื้ออำนวยให้พลเมืองได้ดำเนินชีวิตส่วนตัวที่ปราศจากความเสี่ยงต่อความรุนแรง พฤติกรรมทางสังคมที่มิอาจเป็นที่ยอมรับได้ และการแทรกแซงทางการเมืองอันไม่เป็นที่พึงประสงค์
• มีกลุ่มศูนย์อำนาจ และ กลุ่มผลประโยชน์ แข่งขันกันชิงอำนาจรัฐ 

เงื่อนไขทั่วไป

• ภาคประชาสังคมมีการพัฒนาถึงขั้นมีการเมืองปกครองที่ปกครองตนเองได้ 
• ส่วนบุคคลครอบครองเครื่องมือการผลิต
• เศรษฐกิจแบบตลาดการแข่งขันเสรี
• ระบบการปกครองในครอบครัวแบบพ่อเป็นผู้ปกครอง
• รัฐขยายอาณาเขต

Model IIIb
Developmental Democracy
ประชาธิปไตยแบบพัฒนา
หลักแห่งความชอบธรรม

• การมีส่วนร่วมในวิถีชีวิตการเมืองเป็นเรื่องจำเป็น ไม่เพียงแต่เพื่อปกป้องผลประโยชน์ส่วนตนเท่านั้น แต่ก็ด้วยเพื่อการสรรสร้างการเป็นพลเมืองที่เปี่ยมด้วยข้อมูลข่าวสารความรู้ มีความยึดมั่นพันผูกกับการพัฒนาตนเองและพัฒนาสังคมประชาธิปไตย การเข้าร่วมกิจกรรมทางการเมืองเป็นเงื่อนไขจำเป็นพื้นฐานที่จะนำไปสู่การขยายขีดความสามารถของบุคคลสู่จุดสูงสุดอย่างมีสุนทรียภาพ

คุณลักษณะสำคัญ

• หลักอธิปไตยของปวงชนส่วนรวมโดยการมีสิทธิเสรีภาพเป็นสากล (พร้อมด้วยระบบการออกเสียงลงคะแนนตามระบบสัดส่วน (Proportional Representation – PR)
• รัฐบาลแบบผู้แทนปวงชน (เลือกตั้งผู้นำ, เลือกตั้งเป็นประจำ, ลงคะแนนเลือกตั้งแบบลับ, ฯลฯ)
• มีรัฐธรรมนูญเป็นเครื่องมือกำหนดกรอบตรวจสอบ-สร้างขอบเขตจำกัด –และแบ่งสรรอำนาจรัฐ และเพื่อยืนยันการส่งเสริมสิทธิของบุคคล และโดยเฉพาะที่เหนือสิ่งอื่นใดคือบรรดาการใดๆที่เกี่ยวโยงกับอิสรภาพในการคิด การรู้สึก รสนิยม การถกเถียงเสวนา การพิมพ์  การผนวกรวมและการมุ่งมั่นในอันที่จะไปสู่แผนการเลือกดำเนินวิถีชีวิตอันหลากหลายของบุคคล
• มีการแยกกันอย่างชัดเจนระหว่างการประชุมรัฐสภา กับ ระบบราชการสาธารณะ เช่น การแยกระหว่างหน้าที่การงานของผู้ที่ดำรงตำแหน่งที่มาจากการเลือกตั้ง กับ ผู้เชี่ยวชาญหรือผู้ชำนาญการเฉพาะเรื่อง ซึ่งทำหน้าที่นักบริหารกิจการสาธารณะ
• พลเมืองเข้าร่วมกกิจกรรมสาขาต่างๆของรัฐบาล โดยการออกเสียงลงคะแนน การมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวางในการปกครองส่วนท้องถิ่น การอภิปรายเรื่องนโยบายสาธารณะ และการบริการในกระบวนการยุติธรรม

เงื่อนไขทั่วไป

• ภาคประชาสังคมเป็นอิสระ โดยมีการแทรกแซงจากภาครัฐน้อยที่สุด
• เศรษฐกิจแบบตลาดการแข่งขันเสรี
• ส่วนบุคคลครอบครองเครื่องมือการผลิต คู่ขนานไปกับการทดลองระบบสหกรณ์ชุมชนเป็นเจ้าของเครื่องมือการผลิต
• สตรีได้รับสิทธิและเสรีภาพ แต่ยังคงรักษาไว้ซึ่งระบบดั้งเดิมในการแบ่งหน้าที่การงานในครัวเรือน
• ระบบชาติ-รัฐ ที่มีการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างรัฐดีแล้ว

4. Direct Democracy and the End of Politics

Model IV
Direct Democracy and the End of Politics
ประชาธิปไตยทางตรง สิ้นสุดการเมือง
หลักแห่งความชอบธรรม
‘การพัฒนาอย่างอิสระ และ เสรีสำหรับคนทั้งหมด’ จะเป็นไปได้ก็ต่อเมื่อมี ‘การพัฒนาอย่างอิสระ และ เสรีของบุคคล อิสรภาพจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อสิ้นสุดการเอารัดเอาเปรียบ และในที่สุดจะต้องมีความเสมอภาคอย่างบริบูรณ์ ทั้งในด้านการเมืองและเศรษฐกิจ; ความเสมอภาคเท่านั้นที่จะประกันเงื่อนไขอันจะทำให้บรรลุซึ่งศักยภาพในหมู่มวลมนุษย์ เพื่อว่า “แต่ละคนจะสามารถบรรลุถึงขีดความสามารถของตน” (Each can give according to his ability) และ “รับสิ่งที่จำต้องใช้”(Receive what they need)

คุณลักษณะสำคัญ
Socialism | ลัทธิสังคมนิยม

• คอมมูน หรือ สภา เป็นผู้จัดการกิจารสาธารณะ ใช้อำนาจบริหารจัดการตามลำดับชั้นในรูปแบบปีรามิด
• เจ้าหน้าที่รัฐบาล เจ้าหน้าที่ผู้รักษากฎหมาย ผู้บริหาร จะต้องได้มาด้วยการเลือกตั้ง มีการจัดการเลือกตั้งบ่อยๆ ตามความเห็นพ้องต้องกันจากชุมชน และมีอำนาจการถอดถอนผู้ได้รับการเลือกตั้งออกได้
• เจ้าหน้าที่ผู้บริหารสาธารณกิจจะได้รับค่าตอบแทนไม่มากเกินค่าจ้างแรงงานทั่วไป
• มีกองกำลังประชาชนทำหน้าที่ปกป้องคุ้มครองระบอบการเมืองใหม่ ภายใต้การกำกับดูแลของชุมชน

Communism | ลัทธิคอมมิวนิสต์

•  ‘รัฐบาล’ และ ‘การเมือง’ ในทุกรูปแบบถูกแทนที่โดยการกำกับดูแลตนเองของประชาชน
• กิจการสาธารณะถูกปกครองดูแลโดยระบบคณะกรรมการ
• ถือ ‘ฉันทามติ’ เป็นหลักในการตัดสินใจประเด็นสาธารณะทั้งมวล
• จำแนกตำแหน่งหน้าที่การบริหารจัดการงานสาธารณะที่เหลือโดยการหมุนเวียนตำแหน่ง หรือโดยการเลือกตั้ง
• กองกำลังติดอาวุธ และกองกำลังเพื่อการรุกรานถูกแทนที่ด้วยกระบวนการตรวจสอบตนเอง

เงื่อนไขทั่วไป
Socialism | ลัทธิสังคมนิยม

• ชนชั้นแรงงาน (working class)มีเอกภาพ
• ชนชั้นกระฎุมพี (bourgeoisie-ชนชั้นกลาง-นายทุน-ขุนนาง-อำมาตย์) พ่ายแพ้
• สุดสิ้นสิทธิพิเศษทุกชนชั้น
• มีการพัฒนากำลังการผลิตมากอย่างเพียงพอเพื่อตอบสนองความจำเป็นพื้นฐาน ประชาชนมีเวลาเหลือพอที่จะทำในสิ่งที่มิใช่กิจกรรมการผลิต
• รัฐและสังคมบูรณาการเข้าด้วยกันเพิ่มพูนมากขึ้นตามลำดับ

Communism | ลัทธิคอมมิวนิสต์

• ส่วนต่างๆของการเป็นชนชั้นสลายสิ้น
• กำจัดสิ้นซึ่งความขาดแคลนทั้งหลายของปัจจัยการผลิต กำจัดการมีทรัพย์สินส่วนตนทั้งมวลอันเป็นปัจจัยการผลิต
• กำจัดการตลาด การแลกเปลี่ยน และระบบเงินตรา
• สิ้นสุดการแบ่งแยกสังคมและแรงงาน

5. Competitive Elitism and the Technocratic Vision

Model V
Competitive Elitist Democracy
ประชาธิปไตยโดยกลุ่มชนชั้นผู้นำในสังคม
หลักแห่งความชอบธรรม

• มีวิธีการเลือกสรรกลุ่มชนชั้นผู้นำทางการเมืองผู้มีทักษะความรู้ความสามารถและมีจินตนาการเพื่อการตัดสินใจทำในเรื่องการนิติบัญญัติและการบริหารจัดการรัฐ
• สร้างระบบขัดขวางการนำทางการเมืองที่เกินขอบเขต

คุณลักษณะสำคัญ

• รัฐบาลโดยรัฐสภา เป็นฝ่ายบริหารที่เข้มแข็ง
• มีการแข่งขันระหว่างกลุ่มผู้นำทางการเมือง และ พรรคการเมืองต่างๆ
• รัฐสภาอยู่ใต้ระบบการควบคุมอำนาจโดยการเมืองระบบพรรคการเมือง
• ผู้นำทางการเมืองเป็นแกนกลางของอำนาจการนำทางรัฐ
• ระบบราชการ : มีคุณภาพ ได้รับการฝึกฝนอบรมอย่างดี และเป็นอิสระ
• ทั้งรัฐธรรมนูญ และการทำงานในภาคปฏิบัติจริง วางกรอบจำกัดไว้ให้ในเรื่อง ‘ขอบเขตที่ได้ประสิทธิผลในการตัดสินใจทางการเมือง’

เงื่อนไขทั่วไป

• สังคมอุตสาหกรรม
• ความขัดแย้งทางการเมืองและสังคม เป็นแบบกระจัดกระจายเป็นส่วนแยกย่อยหลายหลาก
• ประชากรผู้มีสิทธิออกเสียงเลือกตั้งได้รับข่าวสารข้อมูลระดับต่ำ และ/หรือ ใช้อารมณ์ตัดสินออกเสียงลงคะแนน
• วัฒนธรรมทางการเมืองที่ยอมรับได้ในความเห็นที่แตกต่างกัน
• การปรากฏของกลุ่มคนที่เป็นผู้ชำนาญการ นักบริหารจัดการ ผู้ซึ่งผ่านการฝึกฝนอบรมทางด้านเทคนิควิชาการมาอย่างดี
• มีการแข่งขันระหว่างรัฐเพื่อแย่งชิงอำนาจและความได้เปรียบในระบบระหว่างประเทศ​

6. Pluralism, Corporate Capitalism and the State

Model VI
Pluralism
ประชาธิปไตยพหุนิยม (เคารพทุกเสียงในสังคม)
หลักแห่งความชอบธรรม

• มีรัฐบาลโดยเสียงข้างน้อยได้ ทำให้มีเสรีภาพทางการเมือง
• เป็นหลักการขวางกั้นการก่อเกิดกลุ่มที่มีอำนาจมากเกินและรัฐที่ไม่ตอบสนองประชาชน

คุณลักษณะสำคัญ

• สิทธิการถือสัญชาติ หนึ่งคนหนึ่งเสียง อิสรภาพในการแสดงความคิดเห็น อิสรภาพในการจัดการรวมกลุ่มองค์กร สมาคม ฯลฯ
• ระบบตรวจสอบ ถ่วงดุล ระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติ บริหาร ตุลาการ และฝ่ายข้าราชการ
• ระบบการเลือกตั้งที่มีการแข่งขันกัน โดยมีพรรคการเมืองอย่างน้อย 2 พรรค

เงื่อนไขทั่วไป
Classic Pluralism | พหุนิยมดั้งเดิม

• มีกลุ่มผลประโยชน์หลากหลายและทับซ้อนกันพยายามสร้างอิทธิพลทางการเมือง
• รัฐบาลทำหน้าที่รอมชอม ตัดสินปัญหาความแตกต่างของข้อเรียกร้องจากกลุ่มต่างๆ
• รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุด การปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญเป็นฐานวัฒนธรรมทางการเมือง

Neo-Pluralism | พหุนิยมใหม่

• มีกลุ่มผลประโยชน์จำนวนมาก แต่วาระทางการเมืองโน้มเอียงไปทางการแสวงหาอำนาจของบรรษัทธุรกิจ
• รัฐ และส่วนองค์กรต่างๆของรัฐกำหนดผลประโยชน์ของส่วนตน
• รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุด การปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญสะท้อนลักษณะหลากหลายของวัฒนธรรมทางการเมือง และระบบที่มีความไม่เท่าเทียมกันอย่างมากของทรัพยากรทางเศรษฐกิจ

>>>>>➤

---

เงื่อนไขทั่วไป
Classic Pluralism | พหุนิยมดั้งเดิม

• อำนาจถูกแบ่งสันปันส่วนและแลกเปลี่ยนกันระหว่างหลายกลุ่มในสังคม
• ทรัพยากรรูปแบบต่างๆได้รับการจำแนกแจกจ่ายไปสู่ประชากรโดยทั่ว
• กระบวนการทางการเมืองได้รับความเห็นชอบในค่านิยมโดยฉันทามติ, มีนโยบายเป็นทางเลือกมากหลากหลาย และการเมืองมีขอบเขตแห่งความชอบธรรมกว้างขวาง
• มีดุลยภาพมากพอที่จะมีความมั่นคงทางการเมืองระหว่างพลเมืองที่เอาใจใส่แข็งขันในกิจการสาธารณะ กับ พลเมืองที่ไม่ใส่ใจนักในกิจการสาธารณะ

Neo-Pluralism | พหุนิยมใหม่

• หลายกลุ่มแข่งขันชิงอำนาจกัน
• หลายกลุ่มที่มีทรัพยากรน้อยไม่สามารถเข้าไปมีส่วนร่วมทางการเมืองได้เต็มที่
• การกระจายอำนาจทางการเมืองและเศรษฐกิจที่ไม่เสมอภาคกันทำให้ทางเลือกทางการเมืองมีจำกัด
• การเข้าร่วมกิจกรรมทางการเมืองไม่เท่ากัน : รัฐบาลไม่เปิดกว้างพอสำหรับพลเมือง
• ระบบระหว่างประเทศถูกประนีประนอมกับพลังอำนาจของกลุ่มผลประโยชน์เศรษฐกิจข้ามชาติและรัฐที่ทรงอำนาจเหนือกว่า

7. From Postwar Stability to Political Crisis: The Polarization of Political Ideals

Model VII
Legal Democracy
ประชาธิปไตยนิติธรรม
หลักแห่งความชอบธรรม

• การเคารพเสียงข้างมากเป็นหลักการที่พึงปรารถนาและมีประสิทธิผล เพื่อการปกป้องคุ้มครองบุคคลจากการใช้อำนาจโดยพลการของรัฐ และเพื่อผดุงไว้ซึ่งเสรีภาพ แม้กระนั้นก็ตาม  วิถีชีวิตทางการเมืองซึ่งก็ทำนองเดียวกันกับวิถีชีวิตทางเศรษฐกิจนั้น หากจะให้บุคคลยังสามารถธำรงไว้ซึ่งอิสรภาพและความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ไปตามปรกติได้ การปกครองโดยเสียงข้างมากจะต้องถูกกำกับควบคุมและจำกัดให้อยู่ในกรอบของกฎหมาย ภายใต้เงื่อนไขของการปฏิบัติตามกฎหมายเท่านั้นที่หลักแห่งการเคารพเสียงข้างมากจะทำงานได้อย่างฉลาดและและเป็นธรรม

​คุณลักษณะสำคัญ

• มีรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐ (ตามต้นแบบและคุณลักษณะสำคัญของประเพณีนิยมทางการเมืองแบบอังกฤษ-อเมริกัน)
• การเคารพและปฏิบัติตามกฎหมาย
• รัฐแทรกแซงประชาสังคมและชีวิตส่วนตัวของพลเมืองน้อยที่สุด
• สังคมเศรษฐกิจแบบการตลาดเสรีได้รับโอกาสพัฒนาอย่างกว้างขวางสมบูรณ์ที่สุดเท่าที่จะเป็นได้

เงื่อนไขทั่วไป

• การนำทางการเมืองมีประสิทธิภาพ โดยอาศัยหลักการเสรีนิยม (liberal principles)
• กฎระเบียบของระบบราชการที่มีมากและใช้อำนาจเกินไปจะถูกลดลงให้เหลือน้อยที่สุด
• จำกัดบทบาทของกลุ่มผลประโยชน์ โดยเฉพาะสหภาพแรงงาน
• ระบบการค้าเสรีระหว่างประเทศ
• ลดการเสี่ยงต่อการถูกกดดันข่มขู่จากระบบอำนาจที่เกิดจากร่วมกลุ่มร่วมพลัง (collectivism) (ลดลงให้เหลือน้อยที่สุด หรือกำจัดให้หมดสิ้น)

Model VIII
Participatory Democracy
ประชาธิปไตยแบบพลเมืองมีส่วนร่วม
หลักแห่งความชอบธรรม

• การมีสิทธิเสมอภาคกันต่อเรื่องการมีเสรีภาพ และ สิทธิเสมอภาคต่อเรื่องการพัฒนาตนเอง จะบรรลุเป้าประสงค์ได้ก็ต่อเมื่ออยู่ใน ‘สังคมแห่งการมีส่วนร่วม’ เป็นสังคมที่หล่อหลอมจิตสำนึกทางการเมืองอันทรงสัมฤทธิผล หล่อเลี้ยงใส่ใจความรู้สึกห่วงใยปัญหาของส่วนรวมร่วมกัน เสริมสร้างให้เกิดพลเมืองที่มีความรู้ถึงระดับที่จะสามารถใส่ใจใกล้ชิดอย่างยั่งยืนต่อกระบวนการปกครองของรัฐ

คุณลักษณะสำคัญ

• การมีส่วนร่วมโดยตรงของพลเมืองในการกำหนดกฎเกณฑ์ของสถาบันหลักในสังคม รวมทั้งสถานที่ทำงาน และชุมชนท้องถิ่น
• จัดการระบบพรรคการเมืองใหม่ โดยทำให้เจ้าหน้าที่ของพรรครับผิดชอบต่อสมาชิกพรรคโดยตรง
• ‘พรรคแบบสมาชิกมีส่วนร่วม’ เข้ามามีบทบาทในโครงสร้างของระบบรัฐสภา
• รักษาระบบสถาบันแบบเปิดกว้างเพื่อให้มั่นใจว่าเป็นไปได้ที่จะเกิดกระบวนการทดลองการเมืองในรูปแบบต่างๆ

เงื่อนไขทั่วไป

• ฐานทรัพยากรของกลุ่มสังคมต่างๆที่มีน้อยด้อยคุณภาพต้องได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้นโดยตรง ผ่านกระบวนการแจกจ่ายถ่ายโอนทรัพยากรที่เป็นทรัพย์สินวัตถุทั้งหลาย
• ลดอำนาจของระบบราชการที่ไม่รับผิดชอบต่อพลเมือง ทั้งส่วนที่เป็นกิจการสาธารณะ และส่วนที่เป็นกิจการส่วนตัวของพลเมือง (ลดลงให้เหลือน้อยที่สุด หรือกำจัดให้หมดสิ้น)
• ระบบข้อมูลข่าวแบบเปิดเพื่อให้มีการตัดสินใจด้วยข้อมูลความรู้อย่างพอเพียง
• ทบทวนข้อกำหนดในการช่วยดูแลเด็กๆเพื่อให้ทั้งสตรีและบุรุษสามารถเข้ามีส่วนร่วมในชีวิตกิจการสาธารณะได้

8. Democracy after Soviet Communism
9. Deliberative Democracy and the Defense of the Public Realm

Model IX
Deliberative Democracy
ประชาธิปไตยโดยกระบวนการมติพลเมือง
หลักแห่งความชอบธรรม

• ข้อกำหนดและเงื่อนไขของการสมาคมทางการเมืองผ่านกระบวนการแสดงความเห็นชอบของพลเมือง ด้วยการใช้เหตุผล และดำเนินไปอย่างเสรี การ “ร่วมกันกำหนดความเป็นธรรม” ในกระบวนการตัดสินทางการเมืองเป็นรากฐานอันชอบธรรมในการแสวงหาวิธีแก้ปัญหาร่วมกัน 

คุณลักษณะสำคัญ

• การสำรวจความคิดเห็น เพื่อลงมติ เพื่อการกำหนดวันเวลา และ การมีประชาชนเป็นคณะลูกขุนเพื่อการตัดสินข้อปัญหาคดีความต่างๆ
• E-Government หรือ “รัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์” (รัฐบาล-อี) ริเริ่มโครงการต่างๆ ตั้งแต่โครงการายงานข่าวสารผ่านเครือข่าย  internet - online อย่างสมบูรณ์ ไปจนถึงการเข้าถึงผู้แทนราษฎรโดยตรง
• E-Democracy หรือ “ประชาธิปไตยอิเล็กทรอนิกส์” (ประชาธิปไตย-อี) มีโครงการต่างๆ เช่น เวทีแสดงความคิดเห็นสาธารณะผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต (online)
• การจัดกลุ่มวิเคราะห์ และการนำเสนอแนวนโยบายต่างๆ
• การสำรวจ รับฟัง และลงมติแสดงความเห็นในวิถีชีวิตสาธารณะอย่างกว้างขวางทั่วถึง ตั้งแต่เวทีสาธารณะระดับเล็ก ไปจนถึงระดับชาติ
• รูปแบบใหม่ในการใช้การออกเสียงลงประชามติผูกโยงกับการสำรวจความเห็นพลเมือง, ฯลฯ
• การสำรวจความเห็นพลเมืองเพื่อการตัดสินใจในเรื่องกิจการสาธารณะต่างๆ ทำอย่างลึกซึ้งมากขึ้น เป็นการฟื้นฟูระบอบประชาธิปไตยแบบตัวแทน ต่อๆไปจนถึงประชาธิปไตยแบบพลเมืองมีส่วนร่วมในกระบวนการลงมติอย่างเข้มข้น

เงื่อนไขทั่วไป

• พหุนิยมแบบยึดค่านิยม (Value Pluralism)
• โครงการให้การศึกษาพลเมืองอย่างเข้มข้น
• วัฒนธรรมและสถาบันสาธารณะสนับสนุนการพัฒนาทางเลือกแบบ “กลั่นกรองอย่างถี่ถ้วนรอบคอบและสะท้อนความต้องการ” ของพลเมือง
• มีงบประมาณสาธารณะ สนับสนุนองค์กรจัดการสำรวจความเห็นเพื่อการลงมติ และองค์กรระดับรองที่สนับสนุนกิจกรรมแบบเดียวกัน

10. Democratic Autonomy

Model Xa
Democratic Autonomy
ประชาธิปไตยแบบปกครองตนเอง 

หลักแห่งความชอบธรรม
พลเมืองควรมีสิทธิเสมอภาคกัน ในขณะเดียวกันก็ควรมีภาระหน้าที่ผูกพันและความรับผิดชอบเสมอเหมือนกัน ตามคุณลักษณะของกรอบการเมืองซึ่งทั้งเอื้ออำนวยให้เกิดโอกาสและทั้งจำกัดโอกาสสำหรับพลเมือง หมายความว่าพลเมืองควรมีอิสระและเสมอภาคกันในกระบวนการสอบถามความเห็นและลงมติสาธารณะว่าด้วยเรื่องเงื่อนไขในการดำเนินชีวิตของตน และความมุ่งหวังตั้งใจที่จะให้ได้ตามเงื่อนไขเหล่านั้น ตราบเท่าที่พลเมืองทั้งหลายเหล่านั้นไม่ทำสิ่งใดในกรอบปฏิบัติเดียวกันนี้ในอันที่จะเป็นการล่วงละเมิดสิทธิของพลเมืองผู้อื่น
​
คุณลักษณะสำคัญ
State | รัฐ

• หลักการมีอิสระปกครองตนเองบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญและกฎหมายว่าด้วยสิทธิเสรีภาพบุคคล
• โครงสร้างรัฐสภาหรือสภานิติบัญญัติ (แบบสองสภา จากการลงคะแนนเลือกตั้งระบบสัดส่วน – Proportional Representation-PR)
• ระบบตุลาการที่รวมถึงเวทีที่จัดขึ้นเฉพาะกิจพิเศษเพื่อตรวจสอบการตีความเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพ เลือกตั้งโดยระบบตัวแทนเชิงสถิติ (Statistical Representation-SR -ตัวแทนกลุ่มชนสำคัญประเภทต่างๆในสังคม เช่นกลุ่มเพศ, เชื้อชาติ ฯลฯ
• ระบบพรรคการเมืองแข่งขันกัน (โดยได้รับการอุดหนุนจากงบประมาณสาธารณะ และประชาชนบางกลุ่มมีส่วนร่วมโดยตรงในการจัดการเรื่องกฎระเบียบขององค์กร เช่นการร่วมกิจกรรมผ่านการประชุมแบบเปิด การลงประชามติในท้องถิ่น และการส่งคณะผู้แทนเข้าร่วมกิจกรรมโดยตรง - Direct Participation)
• ระบบบริหาราชการส่วนกลางและส่วนท้องถิ่นมีการจัดองค์กรภายในให้รวมองค์ประกอบของระบบการมีส่วนร่วมโดยตรงด้วย และให้มีการประสานและร่วมมือเพื่อตอบสนองข้อเรียกร้องของท้องถิ่น

Civil Society | ประชาสังคม

• มีความแตกต่างหลากหลายในด้านลักษณะครัวเรือน, แหล่งข้อมูลข่าวสาร, สถาบันวัฒนธรรม, กลุ่มผู้บริโภค ฯลฯ
• การบริการชุมชน เช่น การเลี้ยงดูเด็ก ศูนย์บริการสาธารณสุข ศูนย์การศึกษาชุมชน มีการบริหารจัดการกันเองภายในชุมชน โดยใช้องค์ประกอบการทำงานแบบการมีส่วนร่วมโดยตรง แต่ให้โอกาสแก่ผู้อยู่ในวัยผู้ใหญ่ก่อน
• มีการพัฒนาและทดลองรูปแบบต่างๆของการประกอบกิจการที่บริหารจัดการกันเองในชุมชน

เงื่อนไขทั่วไป

• รับข้อมูลข่าวสารแบบเปิดกว้างและเสรี เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่าจะได้มีการตัดสินใจในเรื่องกิจการสาธารณะโดยมีข้อมูลครบสมบูรณ์
• ใช้กลไกและกระบวนการประชาธิปไตยแบบาสอบถามความเห็นเพื่อลงมติอย่างเต็มรูปแบบ ตั้งแต่การออกสำรวจตรวจวัดความคิดเห็น จนถึงการรับความเห็นย้อนกลับจากผู้ลงคะแนนเสียงลงคะแนน เพื่อการเสริมประสิทธิภาพกระบวนการมีส่วนร่วมของพลเมือง
• การกำกับควบคุมเป้าหมายรวมทางเศรษฐกิจกระทำโดยรัฐบาล ซึ่งมีการหารือกับภาคสาธารณชนและองค์กรภาคเอกชน
• สร้างกฎคุ้มครองแรงงาน, สวัสดิการสังคม, การดูแลสุขภาพ และสิ่งแวดล้อม เพื่อการประกอบการอย่างมีพลวัตในบรรษัท
• ศูนย์อำนาจที่มีผลต่อวิถีชีวิตสาธารณะและวิถีชีวิตส่วนตัว ที่ไม่รับผิดชอบและตรวจสอบกำกับดูแลไม่ได้ (ไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง หรือไม่ได้มาจากการมีส่วนร่วมโดยตรงของพลเมือง) ต้องลดลงให้มากที่สุด
• รักษาโครงสร้างสถาบันในสังคมให้ตอบสนองต่อการทดลองใหม่ๆที่เกี่ยวเนื่องกับการจัดการแบบต่างๆ

11.Democracy, the Nation-State and the Global System

Model Xb
Cosmopolitan Democracy
ประชาธิปไตยแบบสากลโลก (โลกาธิปไตย)
หลักแห่งความชอบธรรม

• ในโลกที่ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในภูมิภาคและประเทศอื่นๆรอบโลกทวีความเข้มข้นมากขึ้น มีการเหลื่อมทับซ้อนกันของการเป็นชุมชนและผลประโยชน์ ชะตาอนาคตของชุมชนต่างๆมากมาย หลักการบริหารจัดการปกครองตนเองจำต้องพึ่งพาความเป็นเครือข่ายประเทศระดับภูมิภาคและระดับโลก ขณะที่ยังต้องพึ่งพาแบบแผนความสัมพันธ์ภายในประเทศและการจัดการนโยบายในประเทศอยู่อีกด้วย

คุณลักษณะสำคัญ
รูปแบบการจัดการปกครอง | Polity/Governance

ระยะสั้น

• การปฏิรูปสถาบันบริการต่างๆขององค์การสหประชาชาติ เช่น คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ (เพื่อให้ประเทศกำลังพัฒนามีสิทธิมีเสียงสำคัญ และให้มีขีดความสามารถในการตัดสินใจอย่างมีประสิทธิภาพ)
• สร้างสภาที่สองขององค์การสหประชาติ (โดยการจัดประชุมระหว่างประเทศเพื่อร่างรัฐธรรมนูญหรือกฎบัตรใหม่)
• เสริมพลังอำนาจกระบวนการวมกลุ่มการเมืองของประเทศในระดับภูมิภาค  (สหภาพยุโรป-EU, อาเซียน-ASEANฯลฯ) การใช้กระบวนการหยั่งเสียงประชามติข้ามชาติ
• ก่อตั้งศาลสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศขึ้นใหม่ ; บังคับนานาชาติให้ขึ้นต่อศาลอาชญากรรมระหว่างประเทศ
• ก่อตั้งกองกำลังระหว่างประเทศที่มีประสิทธิภาพและรับผิดชอบต่อสหประชาชาติ

ระยะยาว

• กฎบัตรใหม่ว่าด้วยเรื่องสิทธิและหน้าที่ผูกโยงเข้าไป

         ภายในอำนาจการเมือง สังคม และเศรษฐกิจ ต่างๆ

• รัฐสภาโลก (มีขีดจำกัดในการจัดหางบประมาณ) 

         สัมพันธ์เชื่อมโยงกับ ภูมิภาค ชาติ และชุมชนท้องถิ่น
         ต่างๆ

• แยกผลประโยชน์ทางการเมืองและเศรษฐกิจออกจากกัน

       มีงบประมาณสาธารณะสนับสนุน กระบวนการเลือกตั้ง
         และการประชุมรัฐสภาโลก

• ระบบกฎหมายโลกที่เชื่อมโยงระหว่างประเทศ โดยมี

          องค์ประกอบเดียวกันด้านกฎหมายอาญาและกฎหมาย
         แพ่ง

• ปรับทิศทางของพลังอำนาจเชิงรุกรานของรัฐชาติต่างๆให้

         เข้าระบบอำนาจระดับภูมิภาคและระดับโลกอย่างถาวร

เศรษฐกิจ/ประชาสังคม | Economy/Civil Society

ระยะสั้น

• ส่งเสริมเพิ่มประสิทธิภาพในการแก้ปัญหาแบบไม่ใช้อำนาจรัฐ ไม่พึ่งกลไกตลาด สำหรับการบริหารจัดการภาคประชาสังคม
• ทดลองรูปแบต่างๆในการจัดการองค์กรเศรษฐกิจในแบบประชาธิปไตย
• จัดหาทรัพยากรให้กับผู้มีในฐานะทางสังคมที่เสี่ยงที่สุด เพื่อปกป้องและเสริมสร้างผลประโยชน์ให้เข้มแข็งขึ้น

ระยะยาว

• สร้างสมาคมที่มีการจัดการตรวจสอบตนเอง และ กลุ่มประชาสังคมต่างๆให้มากหลากหลาย
• ระบบเศรษฐกิจแบบแยกหลายส่วนการผลิต หลากหลายรูปแบบการเป็นเจ้าของกิจการและเจ้าของทรัพย์สิน
• กำหนดกรอบสาธารณะในเรื่องลำดับความสำคัญในการลงทุนผ่านกระบวนการสอบถามความเห็นทั่วไปของสาธารณะ และการตัดสินใจของรัฐบาล แต่ให้มีการกำกับควบคุมกฎเกณฑ์ตลาดและแรงงานอย่างกว้างขวาง

เงื่อนไขทั่วไป

• มีความต่อเนื่องในการพัฒนาการเคลื่อนย้ายทรัพยากรและเครือข่ายความสัมพันธ์ต่อกันในระดับภูมิภาค ระดับระหว่างประเทศ และระดับโลก
• มีการเชื่อมโยงของเครือข่ายประชาชนพลเมืองที่เป็นชุมชนทางการเมืองอย่างแตกต่างหลากหลาย ทั้งในด้านพื้นที่, สังคม, วัฒนธรรม, เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม
• พัฒนาความเข้าใจในเรื่องการเหลื่อมทับซ้อนกันของความมั่งคั่งส่วนรวมของกลุ่มองค์กรต่างๆ ซึ่งจำต้องมีกระบวนการตกลงความขัดแย้งแบบประชาธิปไตย ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับชาติ ระดับภูมิภาค และระดับโลก
• เสริมสร้างกรอบปราการสำหรับสิทธิและหน้าที่ตามระบอบประชาธิปไตย ในการบัญญัติและบังคับใช้กฎหมายระดับชาติ ระดับภูมิภาค และกฎหมายระหว่างประเทศ
• โยกย้ายถ่ายโอนขีดความสามารถของส่วนต่างๆของกองทัพ หรือกองกำลังเชิงรุกรานระดับชาติ เข้าไปเป็นขององค์กรหรือสถาบันระดับข้ามชาติ โดยมีเป้าประสงค์ในที่สุดเพื่อการลดกำลังทหาร และสลายระบบการสงครามระหว่างรัฐ

14 มีนาคม 2553




[แปลจากบทสรุปในหนังสือ David Held, Models of Democracy, Third Edition, Polity Press, Cambridge (UK), Malden, MA, U.S.A., , 2006]

---